Hizyəm ibn Şərik Əsədi deyir: "Həmin gün Həzrət Əlinin (ə) qızı Zeynəbin (s.ə) xütbə söylədiyini gördüm. Mən onun kimi natiq və fəsahətli bir qadın əsla görməmişdim. Sanki onun (ağzındakı Həzrət Əlinin (ə) dili idi) və onun dili ilə söz danışırdı. Camaata işarə etdi ki, sakit olun. Nəfəslər sinələrdə həbs edildi, karvanların zınqırovları hərəkətdən dayandı, sonra o xanım Allaha həmd və səna, Muhəmməd və onun pak Əhli-beytinə salam söyləyib belə buyurdu:

أَمّا بَعْدُ یا أَهْلَ الْکُوفَةِ، یا اَهْلَ الْخَتْلِ وَالْغَدْرِ وَالْخَذْلِ وَالْمَکْرِ، أَلا فَلا رَقَأَتِ الْعَبْرَةُ وَلا هَدَأَتِ الزَّفْرَةُ، إِنَّما مَثَلُکُمْ کَمَثَلِ الَّتِی نَقَضَتْ غَزْلَها مِنْ بَعْدِ قُوَّة أَنْکاثاً تَتَّخِذُونَ أَیْمانَکُمْ دَخَلا بَیْنَکُمْ، هَلْ فِیکُمْ إِلاَّ الصَّلِفُ وَالْعُجبُ وَالشَّنَفُ وَالْکَذِبُ وَمَلْقُ الاِْماءِ وَغَمْرُ الأَعْداءِ، أَوْ کَمَرْعىً عَلى دِمْنَة، أَوْ کَفِضَّة عَلى مَلْحُودَة، أَلا بِئْسَ ما قَدَّمَتْ لَکُمْ أَنْفُسُکُمْ أَنْ سَخِطَ اللهُ عَلَیْکُمْ وَفِی الْعَذابِ أَنْتُمْ خالِدُونَ.

أَتَبْکُونَ أَخِی؟! أَجَلْ وَاللهِ فَابْکُوا فَاِنَّکُمْ أَحْرِیاءُ بِالْبُکاءِ، فَابْکُوا کَثِیراً وَاضْحَکُوا قَلِیلا، فَقَدْ بُلِیتُمْ بِعارِها وَمُنیتُمْ بِشِنارِها، وَلَنْ تَرْحَضُوها أَبَداً، وَأَنّى تَرْحَضُونَ قَتْلَ سَلِیلِ خاتِمِ النُّبُوَّةِ، وَمَعْدِنِ الرِّسالَةِ، وَسَیِّدِ شَبابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ، وَمَلاذِ حَریمِکُمْ، وَمَعاذِ حِزْبِکُمْ، وَمَقَرِّ سِلْمِکُمْ، وَآسِی کَلْمِکُمْ، وَمَفْزَعِ نازِلَتِکُمْ وَالْمَرْجَعِ إِلَیْهِ عِنْدَ مُقاتَلَتِکُمْ، وَمَدَرَةِ حُجَجِکُمْ، وَمَنارِ مَحَجَّتِکُمْ، أَلا ساءَ ما قَدَّمَتْ لَکُمْ أَنْفُسُکُمْ وَساءَ ما تَزِرُونَ لِیَوْمِ بَعْثِکُمْ.

فَتَعْساً تَعْساً، وَنُکْساً نُکْساً، لَقَدْ خابَ السَّعْیُ، وَتَبَّتِ الاْیْدِی، وَخَسِرَتِ الصَّفْقَةُ، وَبُؤْتُمْ بِغَضَب مِنَ اللهِ، وَ ضُرِبَتْ عَلَیْکُمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْکَنَةُ.

أَتَدْرُونَ وَیْلَکُمْ أَیَّ کَبِد لِمحَمَّد(صلى الله علیه وآله) فَرَثْتُمْ؟ وَأَیَّ عَهْد نَکَثْتُمْ؟ وَأَیَّ کَرِیمَة لَهُ أَبْرَزْتُمْ؟ وَأَیَّ حُرْمَة لَهُ هَتَکْتُمْ؟ وَأَیَّ دَم لَهُ سَفَکْتُمْ؟ لَقَدْ جِئْتُمْ شَیْئاً إِدّاً، تَکادُ السَّمواتُ یَتَفَطَّرْنَ مِنْهُ، وَتَنْشَقُّ الاَرْضُ، وَتَخِرُّ الْجِبالُ هَدّاً.

لَقَدْ جِئْتُمْ بِها شَوْهاءَ صَلْعاءَ سَوْداءَ فَقْماءَ خَرْقاءَ طِلاعَ الأَرْضِ وَالسَّماءِ، أَفَعَجِبْتُمْ أَنْ تُمْطِرَ السَّماءُ دَماً، وَلَعَذابُ الاْخِرَةِ أَخْزى وَهُمْ لایُنْصَرُونَ، فَلایَسْتَخِفَّنَّکُمُ الْمَهَلُ، فَإِنَّهُ عَزَّوَجَلَّ لایَحْفِزُهُ الْبِدارُ، وَلا یُخْشى عَلَیْهِ فَوْتُ الثَّأْرِ، کَلاّ إِنَّ رَبَّکَ لَنا وَلَهُمْ بِالْمِرْصادِ.

"Allaha həmd-səna və Peyğəmbərə salamdan sonra! Ey kufəlilər! Ey hiyləgərlər və əhdi pozanlar, ey vəfasız və hiyləni özlərinə peşə edənlər! Gözlərinizin yaşı əsla qurumasın və nalələriniz aram olmasın! Siz ipini toxuduqdan sonra onun iplərini açan qadın kimisiniz. Siz öz andlarınızı aranızdakı fəsadlar üçün vasitə etdiniz. Sizin aranızda boş-boş danışmaq, xudpəsəndlik, düşmənçilik, yalan, kənizlərin yaltaqlığı və kin-küdurət bəsləməkdən başqa, heç bir şey yoxdur, yaxud da, (əgər zahirdə yaxşı olsanız belə,) sonunda bataqlığın kənarındakı otlar, qəbirlərdəki gümüşlər kimisiniz. Agah olun ki, öz axirətiniz üçün pis şeylər (hazırladınız) və öncədən göndərdiniz. Allahın qəzəbi sizi bürüyəcək və həmişəlik olaraq Cəhənnəm əzabında qalacaqsınız. Qardaşım (Hüseyn (ə)) üçün ağlayırsınız? Bəli, Allaha and olsun, ağlamalısınız, çünki siz ağlamağa layiqsiniz. Belə isə çoxlu ağlayın və az gülün, ona görə ki, bu xarlıq sizin yaxanızdan yapışmış və onun ləkəsi həmişəlik olaraq ətəyinizə bulaşmışdər. Əsla onu təmizləyə bilməzsiniz. Bu alçaq ləkəni necə silə bilərsiniz? Peyğəmbərlərin sonuncusunun övladını, risalət mədənini, Cənnət gənclərinin ağasını, sizin dəstəlrinizin, tərəfdarlarınızın pənah və aramlıq yeri, yaralarınızın məlhəmi, giriftarçılıqda sizin sığınacağınız, döyüş zamanı rəhbəriniz, sizin üçün böyük höccət, yollarınızın parlaq çırağı olan kəsi (öldürməyi kiçik hesab etdiniz.) Agah olun ki, özünüz üçün öncədən pis bir azuqə göndərdiniz və Qiyamət günü çiyninizə ağır pislik yükünü götürdünüz. Məhv olun, məhv! Çevrilsin, (bayrağınız) çevrilsin! Təlaşlarınız zay, əlləriniz kəsilmiş, mallarınız (bu dünya bazarında) xəsarətə düçar olsun! Siz Allahın qəzəbinə düçar olmuşsunuz və sizin üçün zillət və xarlıq qaçılmazdır. Vay olsun sizə! Heç bilirsinizmi ki, Muhəmmədin (s) hansı ciyərini parçaladınız və hansı peymanı pozdunuz? Allah Rəsulunun (s) hansı dəyərli məhrəmlərini aşkar etdiniz? (Muhəmməd hərəminin pərdə arxasında oturanlarını küçə və bazarlarda göstərdiniz?) Onun hörmətini necə sındırdınız? Heç bilirsinizmi ki, onun hansı qanını yerə axıtdınız? Həqiqətən də, elə xoşagəlməz və dəhşətli bir iş gördünüz ki, az qaldı bu işinizə görə göylər parçalansın və yer yarılsın, dağlar şiddətlə yerə tökülsün. Sizin işiniz çirkin, hədsiz təhlükəli, zülmət, dəhşətli və qeyri-düzgündür, onun (çirkinliyi) yer və göylərin genişliyi qədərdir. Görəsən, göydən qan yağsa, təəccüb edərsinizmi? (Bilin ki,) axirətin əzabı daha xaredicidir və onlara (cinayətkarlara) əsla yardım olunmayacaqdır. Allahın sizə möhlət verməsi sizi qürurlandırmasın, çünki Allah tələsərək bir iş görməz (və zalımları vaxtında cəzalandırar.) Məzlumun qanının intiqamı əsla Ondan yayınmaz. Şübhəsiz, Allah bizim və sizin pusqunuzdadır."

Sonra xanım Zeynəb (s.ə) bu şeirləri oxudu:

ماذا تَقُولُونَ إِذْ قالَ النَّبِیُّ لَکُمْ

ماذا صَنَعْتُمْ وَأَنْتُمْ آخِرُ الاُمَمِ

بِأَهْلِ بَیْتی وَأَوْلادی وَتَکْرُمَتی

مِنْهُمْ أُسارى وَمِنْهُمْ ضُرِّجُوا بِدَمِ

ما کانَ ذاکَ جَزائی إِذْ نَصَحْتُ لَکُمْ

أَنْ تُخْلِفُونِی بِسُوء فی ذَوِی رَحِمِی

إِنِّى لاَخْشى عَلَیْکُمْ أَنْ یَحُلَّ بِکُمْ

مِثْلُ الْعَذابِ الَّذی أَوْدى عَلى اِرَمَ

"Əgər Peyğəmbər (s) sizdən "Axır-zaman (peyğəmbərinin) ümməti (və digər ümmətlərdən şərafətli) olduğunuz halda, bu nə iş idi ki, etdiniz?" – deyə soruşsa, nə cavab verəcəksiniz? Siz mənim Əhli-beytimlə, övladlarım və yaxınlarımla nə etdiniz? Bir qismini əsir edib digər qismini də qana boyadınız. Mən sizə xeyirxah olduğum halda, mənim yaxınlarım haqqında bu cür cəfa etmək mənim mükafatım deyildi. Mən İrəm qövmünü məhv edən əzabın sizə də nazil olmasından qorxuram!"

anım Zeynəb (s.ə) qəlblər odlayan bu xütbədən sonra onlardan üzünü çevirdi. Bu zaman mən camaatın heyrətdə qalaraq kədər və peşmançılıqdan barmağını dişlədiyini gördüm.

Hizyəm sözlərinə belə əlavə edir: Ətrafıma baxdım və bir qocanın göz yaşları tökdüyünü və saqqalının göz yaşlarından islandığını gördüm. Həmin halda əllərini göyə qaldırıb dedi:

بِأَبی وَأُمّی کُهُولُکُمْ خَیْرُ الْکُهُولِ، وَنِساؤُکُمْ خَیْرُالنِّساءِ، وَشَبابُکُمْ خَیْرُالشَّبابِ، وَنَسْلُکُمْ نَسْلٌ کَریمٌ، وَفَضْلُکُمْ فَضْلٌ عَظیمٌ

“Atam-anam sizə fəda olsun! Yaşlılarınız ən yaxşı yaşlılar, qadınlarınız ən yaxşı qadınlar və gəncləriniz ən yaxşı gənclərdir. Sizin xanədanınız səxavətli, möhtərəm, fəzilət və məqamınızsa böyük və əzəmətlidir.” Sonra bu şeri oxudu:

کُهُولُکُمْ خَیْرُالْکُهُولِ وَنَسْلُکُمْ

إِذا عُدَّ نَسْلٌ لایَبُورُ وَلایَخْزَى

"Sizin yaşlılarınız ən yaxşı yaşlılar, soyunuz da ən yaxşı soydur. Nəsillər arasında sizin nəsliniz əsla məhv olmayacaq və hörmətdən düşməyəcəkdir."

İmam Zeynəlabidin (ə) bibisinə üz tutaraq buyurdu: "Bibican, aram ol! Keçmişdəkilərin sərgüzəştləri qalanlar üçün ibrət dərsidir." Sonra sözlərinə əlavə etdi:

وَأَنْتِ بِحَمْدِاللهِ عالِمَةٌ غَیْرُ مُعَلَّمَة، فَهِمَةٌ غَیْرُ مُفَهَّمَة

"Allaha şükürlər olsun ki, sən elm öyrənmədən alim və ağıl öyrədilmədən ağıllısan!" ("İhticac", Təbərsi, c.2, səh.109-114; "Məlhuf” (Lühuf), Seyid ibn Tavus, səh.192-194; ”Biharul-ənvar”, c.45, səh.162-164.)

Sonra əlavə etdi: "Ağlamaq, ah-nalə etmək gedənləri bizə qaytarmayacaq!"

İmam Səccadın (ə) bu sözlərindən sonra xanım Zeynəb (s.ə) sakitləşdi. Kərbəla hadisəsinin ən heyrətamiz məqamlarından biri də Zeynəbi-Kübranın (s.ə) – Aşura günü altı qardaşı, iki övladı, yaxınları və atasının vəfalı səhabələrindən onlarcasının dağını görmüş və hazırda əsir olaraq Şama tərəf gedən və əslində hədən artıq pərişan, halsız və qüdrətsiz olmalı, hətta adi sözləri danışmağı unutmuş olan bir qadının – söylədiyi atəşin və sarsıdıcı xütbəsidir. Onun şir kimi nərə çəkdiyini, şiddətli tufan kimi əsdiyini, məzəmmət və danlağı Kufənin vəfasızlarına tərəf sel kimi yağdırdığını, qəlb və hisslərə hakim olduğunu, zalım Bəni-Üməyyə əleyhinə qəlblərdə inqilab toxumu səpdiyini gördüyümüz zaman, ona minlərlə afərin deyir və bilirik ki, o, Allahın şiri Əlinin (ə) və İslamın əzəmətli və şücaətli qadını xanım Fatimənin (s.ə) qızıdır. Bəni-Üməyyənin heyrətamiz axmaqlıqlarından biri də İmam Hüseyni (ə) şəhid etdikdən sonra onun ailəsini əsir etməsi, kəsilmiş başları küçə və bazarlarda tamaşaya çıxarmaları və Aşuranın əzəmətli mesajını özləri ilə düşmənin mərkəzi hökumətinə aparmaları və hamını ayıtmaları idi ki, hər yer Kərbəlaya çevrilsin və tarixin ən böyük qəhrəmanlıq eposu aşkar olsun. (”Aşura – Tarixin ən böyük qəhrəmanlıq salnaməsi”, Ayətullah Məkarim Şirazi, səh908-916.)

\Maide\